جابجایی مفاصل

این حالت وقتی اتفاق می افتد که یک مفصل از استخوانی که در انتهای آن قرار دارد جدا شده و جدا باقی بماند. جابجایی همان علایم و نشانه های شکستگی را دارد که شامل تغییر شکل ـ درد شدید ـ تورم و ناتوانی و حرکت مفصل مبتلا می باشد.

کمکهای اولیه : گردش خون در مکان صدمه  دیده از نظر عدم محدودیت در گردش خون و لمس کردن و احساس درد در نقطه مورد نظر را در صورت هوشیاری شخص و میزان جابه جایی را بصورت خیلی آهسته و نرم انجام می دهیم و حرکت عضو و محدودیتهای حرکتی را جستجو می کنیم. سپس مفصل را ثابت می کنیم همانند شکستگی ها. به هیچ وجه مفصل را جابجا نمی کنیم چون باعث صدمه به رگها و عصبها می شود. برای بهبود کامل تر وی را به مرکز درمانی اعزام می نمائیم.

آسیبهای ناخواسته مچ پا

مچ پا می تواند در اثر یک راه رفتن نادرست، پریدن از رودخانه ها و قرار ندادن پا در سطح مناسب و استفاده نادرست از کفش باعث صدمات زیادی می شود که درمان نامناسب آن باعث صدمات بیشتر خواهد شد.

یکی از صدمان مچ پا رگ به رگ شدن که در اثر چرخش و پیچش مچ پا به داخل می باشد.

علائم :

اگر استخوان و قوزک پا را فشار دادیم و احساس درد زیادی شخص داشت احتمال شکستگی بارزتر است. اگر شخصی روی مچ پای خود توانست بایستند و پنج و شش قدم راه رود احتمال پیچ خوردگی شایع تر است و عدم حرکت نشانه شکستگی خواهد بود.

کمکهای اولیه :

می توانیم کفش شخص را از پای وی درنیاوریم چون می تواند خود کفش به عنوان یک آتل عمل نماید ولی چون با درآوردن کفش خونرسانی بهتر شده و ناحیه صدمه دیده به راحتی قابل روئیت می باشد و میتوانیم جریان خون را چک  نمائیم و از اقدامات زیر بهره می بریم :

?-      پا را در حالت خنثی یا راحت قرار می دهیم حالت استراحت

?-   بین ?? تا ?? ساعت اول پس از حادثه می توانیم این کار که کمپرس با پک یخ می باشد را به مدت ?? تا ?? دقیقه انجام دهیم.

?-      سپس با باندهای کشی آنها را ببندیم تا مشکل کاملاً درمان شود.

نکته : در زمان خواب کمی باندهای کشی را شل می نمائیم.

?-      بالا نگه داشتن عضو از سطح قلب باعث کاهش تورم و خونریزی یا خون مردگی سطح پوست می شود.

نکته : در صورت محدودیت و یا درد شدید فرد در مچ پا همانند شکستگی عمل می نمائیم.

کشیدگی عضلات

این عارضه زمانی اتفاق می افتد که یک عضله بیش از حد کشیده شود که ممکن است موجب پارگی عضله شود.

علائم : درد شدید ـ حساسیت در زمان لمس ـ فرو رفتگی عضله ـ سفتی عضله در زمان حرکت.

کمکهای اولیه: اقدامات قبلی که استراحت عضله و استفاده از پک یخ و ایجاد فشار و بالا نگه داشتن عضو از سطح قلب را انجام میدهیم تا بهبودی حاصل شود.

کوفتگی عضله : این عارضه در اثر ضربه مستقیم به عضله بوجود می آید و علائم آن شامل : تورم درد و حساسیت و کبودی که بعد از چند ساعتی نمایان خواهد شد.

کمکهای اولیه آن شامل : استراحت عضله، استفاده از یخ و ایجاد فشار و بالا نگه داشتن عضو می باشد.

گرفتگی عضلانی

این عارضه ممکن است بصورت ناخواسته صورت پذیرد و این انقباض عضله دردآور هم خواهد بود.

کمکهای اولیه : از مصدوم بخواهید به آرامی عضله را بکشد چون گرفتگی یک انقباض یا اسپاسم غیر ارادی عضله است کشش تدریجی عضله فیبرهای عضله دچار اسپاسم را به حالت انبساط در می آورد. با ماساژ دادن و فشار ملایم عضله را شل می نمائیم با یخ هم می توان این کار را انجام داد. می توان لب بالا را گاز گرفت تا گرفتگی ساق پا بهبود یابد می توان از یک محلول نمکی ملایم استفاده نمود (یک قاشق چای خوری نمک در ? لیتر آب).

گرفتگی عضلات

مقدمه:

گرفتگی عضلانی یکی از دردها و آسیبهای شایع است که اکثر ورزشکاران آنرا تجربه می کنند. البته بسیاری از افراد مانند افراد مسن بالای ?? سال و پس از مصرف برخی از داروها به عنوان عوارض جانبی  دارو ، خانمهای باردار و افرادی که در مصرف مشروبات الکلی زیاده روی می کنند نیز این عارضه را به احتمال زیاد تجربه می کنند. گرفتگی عضلانی به خصوص در مورد عضله های پشت ساق پا و گاهی در کف پا شایع ترین نوع گرفتگی عضلانی است. این حالت وضعیت دردناک و ناراحت کننده ای است و علت آن انقباض بسیار شدید عضله و ماندن عضله در این حالت است که عضله به حالت اول بازنگشته و منبسط نمی شود.

این وضعیت یک حالت موقتی است و بین چند ثانیه تا چند دقیقه ممکن است به طول بیانجامد و بدون انجام درمان خاصی خود به خود بهبود می یابد و ممکن است عضله تا ?? ساعت پس از بهبود حساس بماند و مستعد بازگشت مجدد به این حالت باشد. اما چنانچه این وضعیت برای شما مرتب تکرار می شود مثلا در طول هفته یا در طول ماه ، ممکن است این حالت یکی از نشانه های بیماری خاص در شما باشد و باید به پزشک مراجعه کنید. از آنجا که این گرفتگی اغلب در عضلات ساق پا رخ می دهد نگاه دقیق تری به این نوع می اندازیم.

علت های شایع گرفتکی عضلانی و راه درمان :

واقعیت این است که بسیاری از دلایل بروز این عارضه همچنان ناشناخته است اما علاوه بر مواردی که در مقدمه اشاره کردم ، ? عامل اصلی را برای این عارضه پذیرفته اند:

?- انقضباض عضله به مدت طولانی: این دلیل اصلی ترین علت بروز گرفتگی عضله پا به خصوص هنگام خواب است که به آن گرفتگی شبانه هم میگن. در این حالت ما ناخواسته باعث انقباض عضله ساق پا می شویم و در این حالت باقی می مانیم  بدین صورت که پنجه پا را به سمت پایین خم می کنیم و کمی هم خمش در زانو ایجاد می کنیم. امتحان کنید در این وضعیت در حالی که در رختخواب خوابیده اید ، عضله پشت پای شما جمع می شود و گلوله می شود. حال در همین حالت می مانیم و یا خوابمان می رود و ناگهان با یک در شدید در همین عضله از خواب می پریم که واقعا حالت بدی است. توجه کنید موقع خواب در برنامه های کوهنوردی در چادر و کیسه خواب خیلی وقتها ما به همین شکل می خوابیم (خیلی وقتها به دلیل کمبود فضای داخل چادر خودمون رو به این صورت جمع می کنیم) که حداقل بهتره پنجه پا رو به سمت پایین خم نکنیم. خستگی عضله و فعالیت شدید نا متناسب با میزان آمادگی جسمانی نیز می تواند عضله رو مستعد قرارگیری در این وضعیت برای ورزشکاران نماید.

?- کمبود آب بدن یا خشکی بدن: در این حالت ما در طول روز یا زمان فعالیت ، آب به میزان کافنی ننوشیدیم و دچار یک تشنگی مزمن هستیم. به خصوص در برنامه های زمستانی پس از برقراری کمپ بدون اینکه تغذیه مناسبی انجام دهیم و مایعات فراوان بنوشیم ترجیح میدیم به علت خستگی و سرما سریع تر تو کیسه خوابمون بخزیم و تنبلی می کنیم. همین کار باعث میشه علاوه بر اینکه فردا کارایی پایینی داشته باشیم ، در هنگام خواب یا صبح فردا این عارضه رو تجربه کنیم. پس به مصرف مایعات به خصوص قبل از خواب و پس از یک روز فعالیت سنگین اهمیت بدیم.

?- کمبود اکسیژن : در این وضعیت اکسیژن کافی به بدن نمی رسه. مثلا زمانی که فعالیت شدیدی انجام می دهیم یا در ارتفاعات بلند مشغول فعالیت هستیم و تنفس ما با میزان فعالیت ما همخوانی نداره و به عبارتی در آستانه بی هوازی توانمون مشغول فعالیت در یک زمان طولانی هستیم . تنفس عمیق و سریع راه مناسبی برای جبران این کمبود است.

?- تغییر ناگهانی و شدید دمای هوا: فرض کنید در یک برنامه زمستانی ، داخل کیسه خواب گرم و نرم به خواب رفته اید و نیمه های شب تصمیم میگیرید برای شکار خرگوش از چادر بیرون برید و بدون پوشش کافی به علت اینکه هر لحظه ممکنه خرگوش از لونش فرار کنه ! با عجله از چادر بیرون میرید چند متری از چادر دور میشید و خرگوش رو به هلاکت میرسونید و با لرز فراوان به چادر بر میگردید . ممکنه احساس کنید عضله های بدنتون سفت شده و موقع رفتن به کیسه خواب با فریاد ناشی از گرفتگی عضلانی کل منطقه رو از بروز این عارضه با خبر کنید !. پس مراقب باشید شوک دمایی به بدنتون ندید (از دمای اتاق به دمای سرد به صورت ناگهانی) و موقع بیرون رفتن از چادر به خصوص در شب و هوای طوفانی و باد از پوشش کامل و کافی استفاده کنید.

?- کمبود کلسیم: فقز کلسیم در خون می تواند باعث اختلال در انقباض و انبساط عضلانی و بروز این عارضه شود. مصرف فراورده های لبنی ، کلم بروکلی و غذاهای دارای کلسیم و مکملها در برنامه های طولانی راه حل مناسب است.

?- کمبود نمک: نمک جزو الکترولیتها و از مواد ضروری برای بدن است. کمبود این الکترولیتها باعث اختلال در واکنشهای عصبی بدن و بروز گرفتگی عضلانی می شود. همانطور که میدانید نمک با تعریق بدن دفع می شود و برای جبران آن معمولا ورزشکاران از نوشابه های ورزشی (ترکیب نصف آب ، نصف آب میوه کمی شکر و کمی نمک) برای جبران آن در حین فعالیت استفاده می کنند.

?- کمبود پتاسیم: پتاسیم هم جزو دسته الکترولیتهاست. . پتاسیم را هم می توانید از بسیاری از مواد مانند خرما ، موز و حبوبات بدست آورید. از این میان موز به دلیل اینکه پتاسیم خود را به تدریج آزاد می کند بهترین گزینه برای فعالیتهای روزانه است اما استفاده از خرما در مدت طولانی تر به دلیل انرژی و ماندگاری بیشتر و حجم کمتر برای برنامه های طولانی تر به نظر ارجحیت دارد.

راهکارهای درمان و پیشگیری جانبی :

متاسفانه بر روی این عارضه تحقیقات دقیق و وسیعی تا به امروز صورت نگرفته است و به همین دلیل بسیاری از علتهای این عارضه در حد فرضیه و تجربه باقی مانده است. این مورد برای راهکارهای درمان و پیشگیری نیز صدق می کند. ممکن است روشی را عده ای تزویج کنند و عده ای پس از امتحان کردن آن به دلیل نتیجه نگرفتن اعتقادی به آن نداشته باشند. اما در اینجا علاوه بر مواردی که به صورت موردی برای هر علت عنوان شد ، دو راهکار برای درمان و پیشگیری نیز که بیشتر مورد توافق جمعی است و برای کسانی که مرتب به این عارضه دچار می شوند رو ذکر می کنم :

?- انجام تمرین کششی عضله پشت پا: همانطور که گفته شد این عضله بیش از سایر عضله ها دچار گرفتگی شده و این تمرین را می توانید برای پیشگیری برای کسانی که زیاد به این عارضه دچار می شوند استفاده کرد. در صورتی که در قسمتهای دیگر دچار گرفتگی عضلانی میشوید  می توانید تمرین کششی مناسب آن قسمت را انجام دهید. این تمرین را روزی ? نوبت انجام دهید و نوبت سوم را قبل از رفتن به رختخواب و به صورت سبک تر انجام دهید. مطابق شکل قرار بیگیرید و در این حالت باقی بمانید تا عضله ساق پای شما تحت کشش و انبساط قرار بگیرد.

کف پاها به زمین کاملا بچسبانید ، بین ?? تا ?? سانتیمتر از دیوار روبرو فاصله بگیرید و با کف دو دست به دیوار تکیه بدهید. خودتان کشش را در پشت پا احساس می کنید. چنانچه از این مورد نتیجه میگیرید نیازی به استفاده از مورد دوم و استفاده از قرص گنه گنه ندارید.

?- استفاده از قرصهای گنه گنه (Quinine): استفاده از این دارو یکی از درمانهای رایج گرفتگی عضلانی است. این قرصها تعداد دفعات و شدت گرفتگی عضلانی رو کاهش می دهند اما ممکنه همزمان روی هر دو مورد تاثیر نگذارند. به هنگام خواب یک عدد مصرف کنید و به عنوان یک دوره چهار هفته ای این کار را انجام دهید. اگر بعد از این مدت شدت یا تعداد گرفتگی کاهش یافت این درمان را تا ? ماه ادامه دهید و پس از آن بررسی کنید که آیا نیاز به ادامه مصرف آن دارید یا خیر. به هر حال خانمهای باردار نباید از این قرص استفاده کنند و به طور کل بهتره قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.

نکته آخر: قبل و بعد از انجام تمرین و شروع فعالیت های بدنی از گرم کردن و سرد کردن غفلت نکنید. حرکات کششی را به هنگام گرم کردن و سرد کردن انجام دهید تا از بروز این عارضه در زمان فعالیت جلوگیری کنید ویا حداقل شدت آن را کاهش دهید.