آنفلوانزای خوکی یک بیماری حاد تنفسی و به شدت واگیر در خوکها است اما علت اصلی شیوع فعلی این بیماری در انسانها تماس مستقیم انسان با انسان است.
آنفلوانزای خوکی یک بیماری حاد تنفسی به شدت واگیردار در خوکها است که به وسیله چندین نوع ویروس آنفلوانزای خوکی ایجاد میشود. میزان مرگ و میر آن در خوکها نسبتا بالا است (یک تا 4 درصد). این ویروس در میان خوکها از طریق ذرات آلوده معلق در هوا، تماس مستقیم و غیر مستقیم (تماس با سطح آلوده به ترشحات تنفسی) و توسط خوکهای ناقل بدون علامت منتشر میشود.
طغیان این بیماری در خوکها در تمام طول سال رخ میدهد اما بیماری در مناطق معتدل بروز بیشتری در پاییز و زمستان دارد. بسیاری از کشورها به صورت معمول خوکهای خود را در مقابل آنفلونزای خوکی واکسینه میکنند. ویروسهای آنفلوانزای خوکی غالباً از زیرگونه HIN1 است اما زیرگونههای دیگر هم میتوانند در خوکها در چرخش باشند مثل (HIN2- H3N1- H3N2). خوکها میتوانند توسط ویروسهای آنفلونزای پروندگان و ویروسهای آنفلوانزای انسانی نیز آلوده شوند.
گاهی اوقات خوکها میتوانند با بیش از یک گونه ویروس در یک زمان آلوده شوند که این مسئله میتواند باعث امتزاج و نوترکیبی این ویروسها در بدن خوک با یکدیگر شود.
تأثیر آنفلوانزای خوکی بر سلامت انسان گهگاه آلودگی انسان به آنفلوانزای خوکی به صورت انفرادی و به صورت گروهی ( طغیان) گزارش میشود. به طور کلی علائم بالینی مشابه آنفلوانزای فصلی انسانی است اما طیف علائم بالینی از حالات بدون علامت تا علایم پنومونی شدیدی که منجر به مرگ میشود، متغیر است.
علائم بالینی آنفلونزای خوکی با آنفلونزای فصلی انسانی و سایر بیماریهای عفونی حاد دستگاه تنفسی فوقانی مشابهت دارد و همچنین موارد خفیف یا بدون علامت بیماری ممکن است شناسایی نشود. بنابراین، میزان گسترش واقعی این بیماری در انسانها تاکنون ناشناخته است.
تاکنون بیماری آنفلوانزای خوکی جزء سیستم گزارش دهی بینالمللی بر اساس مقررات سازمان OIE نیست. بنابراین انتشار آن در حیوانات به خوبی شناخته نشده است. به نظر میرسد این بیماری در آمریکا بومی است و طغیانهای بیماری در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا (انگلیس، سوئد، ایتالیا، آفریقا (کنیا) و قسمتهایی از آسیای شرقی (چین و ژاپن) رخ داده است.
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) تا تاریخ 9اردیبهشت 1388 (27 آوریل 2009 میلادی) موارد بیماری انسانی در کشورهای مکزیک، کانادا، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، نیوزیلند، آلمان، انگلیس، فلسطین اشغالی گزارش شده است.
مردم به طور معمول آنفلوانزای خوکی را از خوکهای آلوده میگیرند اما تعدادی از مبتلایان که تاکنون شناسایی شدهاند در سابقه بیماری خود تماس با خوک یا محلهای نگهداری خوک را نداشتهاند. اکثریت قریب به اتفاق موارد این بیماری بر اثر تماس مستقیم انسان به انسان رخ داده است.
این بیماری از طریق خوردن قابل انتقال نیست به شرط آنکه لاشه یا گوشت خوک به طریق بهداشتی و صحیح حمل و نقل و به طور کامل طبخ شود. ویروس آنفلوانزای خوکی از طریق پختن در دمای 70 درجه سانتیگراد از بین میرود.
به نظر میرسد اکثر مردم بالاخص افرادی که به طور مداوم در تماس با خوک نیستند. نسبت به ویروسهای آنفلوانزای خوکی ایمنی ندارند و اگر ویروس آنفلوانزای خوکی به اندازه کافی قدرت انتقال انسان به انسان را پیدا کند میتواند باعث ایجاد پاندمی آنفلوانزا شود.
پیشگویی این موضوع مشکل است چون بستگی به شدت بیماریزایی ویروس، حساسیت سیستم ایمنی نسبت به آن، واکنش ایمنی متقاطع ناشی از آنفلوانزای فصلی و فاکتورهای میزبان دارد.
در حال حاضر واکسنی برای این بیماری وجود ندارد و مشخص نیست که آیا واکسن آنفلوانزای فصلی انسانی میتواند محافظتی در مقابل آنفلوانزای خوکی ایجاد کند یا خیر.
2 دسته دارویی وجود دارد، گروه آمانتادین (آمانتادین و ریمانتادین) و گروه ممانعت کنندههای نورآمینیداز آنفلوانزا ( اسلتامیویر و زانامیویر) که گروه دوم در حال حاضر در درمان بیماران مصرف میشود. بسیاری از موارد آنفلوانزای خوکی گزارش شده قبل در انسانها بدون مداخلات طبی و مصرف داورهای ضد ویروسی به طور کامل بهبود یافتهاند اما در تعداد از ویروس های آنفلوانزا مقاومت به داورهای ضد ویروسی در حال گسترش است و این مسئله تاثیر درمان را محدود میسازد.
در حال حاضر به افرادی که در سایر مناطق دنیا زندگی میکنند و به مناطق آلوده مسافرت میکنند توصیه میشود. تماس با خوکها به خصوص خوکهای بیمار را به حداقل رسانده و موارد بیماری در حیوانات را سریعاً به مسئولان بهداشتی گزارش کنند. بسیاری از مردم که به این بیماری مبتلا شدهاند تماس طولانی مدت و نزدیک با خوکهای آلوده داشتهاند. انجام اقدامات مناسب بهداشتی در تمام تماسهایی که با حیوانات برقرار میشود بالاخص در افرادی که در ذبح و مشاغل وابسته به آن اشتغال دارند، ضروری است. حیوانات بیمار یا تلف شده نباید در چرخه ذبح و استفاده انسان قرار گیرند.
اجتناب از تماس نزدیک با افرادی که ناخوش هستند. یا تب و سرفه دارند، شستن دستها با آب و صابون به طور مکرر در طی روز، رعایت عادات بهداشتی خوب شامل خواب و استراحت کافی، مصرف مواد غذایی مناسب و انجام فعالیتهای ورزشی است.
اگر تب بالا یا سرفه و ناراحتی گلو داشتید باید در منزل بمانید و حتیالمقدور از حضور در محل کار- مدرسه و اجتماعات خودداری کنید، استراحت کنید و مایعات فراوان بخورید، دستهای خود را مکرراً با آب و صابون بشویید و با پزشک یا مرکز بهداشتی درمانی تماس بگیرید.